Παγκοσμίως, 1 στους 95 άνδρες και 1 στις 154 γυναίκες βρίσκονται σε κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο στομάχου κάποια στιγμή στη ζωή τους. Παρόλα αυτά, αν και ο καρκίνος στομάχου αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς λόγους θνητότητας από καρκίνο, την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μια μείωση στα νέα περιστατικά κατά 1,5% ανά έτος.
Για τους άνδρες, η μεγαλύτερη συχνότητα εμφανίζεται στις μεσαίου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου χώρες ενώ η μικρότερη συχνότητα συναντάται στις χαμηλού δείκτη χώρες. Στις γυναίκες παρατηρείται συχνότερα, σε χαμηλού και μεσαίου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου χώρες. Είναι ένας τύπος που εμφανίζεται κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες, με τη μέση ηλικία διάγνωσης να είναι τα 68 έτη.
Στην Ελλάδα, το 2018 διαγνώσθηκαν 1.908 νέες περιπτώσεις καρκίνου στομάχου ενώ καταγράφηκαν 1.423 θάνατοι, κατατάσσοντας τον στην όγδοη πιο θανατηφόρο κακοήθεια στη χώρα μας. Ως το 2040, εκτιμάται ότι θα έχουμε αύξηση κατά 31, 8% των νέων περιπτώσεων, με την επίπτωση στις ηλικίες μέχρι 69 ετών να παραμένει σταθερή. Την ίδια πορεία θα ακολουθήσει και η θνησιμότητα, με τις νεότερες ηλικίες να ευνοούνται ενώ σε άτομα άνω των 70 θα υπάρχει μια αύξηση της τάξεως του 45%.
Το ένοχο ελικοβακτηρίδιο
Η λοίμωξη με H.Pylori θεωρείται επιβεβαιωμένο καρκινογόνο για το στομάχι σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. Φαίνεται πως στην αλλαγή από την γαστρική ατροφία προς την μεταπλασία και τελικά στην κακοήθεια μεγάλο ρόλο παίζει η χρόνια φλεγμονή από το ελικοβακτηρίδιο. Μάλιστα, σε αρκετές μελέτες σημειώνεται πως η χρόνια μη λοίμωξη που μένει αθεράπευτη μπορεί να αυξήσει έως και 6 φορές τον κίνδυνο για αδενοκαρκίνωμα στομάχου. Σε αρκετές έρευνες αναφέρεται και η πιθανή συνεργική σχέση της κατανάλωσης του αλατιού και της λοίμωξης με H. Pylori. Ένα ποσοστό 5-10% των καρκίνων αποδίδονται στη λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr (EBV), χωρίς ωστόσο ακόμα να έχουν διευκρινιστεί πλήρως τα αιτιολογικά μονοπάτια.
Το αλάτι, το ψυγείο και το κάπνισμα…
Η διατροφή αποτελεί σημαντικό κομμάτι της αιτιοπαθογένειας του καρκίνου του στομάχου. Η υψηλή κατανάλωση αλατισμένων προϊόντων έχει μπει από το 2007, στην κατηγορία των παραγόντων κινδύνου. Μάλιστα, η μείωση των περιστατικών γαστρικού καρκίνου τα τελευταία 50 χρόνια αποδίδεται εν μέρει στη χρήση του ψυγείου και της κατάψυξης, που οδήγησε στην όλο και μικρότερη χρήση μεθόδων συντήρησης με βάση το αλάτι. Διατροφή πλούσια σε τηγανιτά, επεξεργασμένα κρέατα ή ψάρια και αλκοόλ και φτωχή σε λαχανικά, φρούτα, γάλα και βιταμίνη Α, έχει συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα για την ανάπτυξη κακοήθειας. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο στους άνδρες, ωστόσο δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι αυξάνει την πιθανότητα και στις γυναίκες. Παρόλα αυτά ο κίνδυνος αυξάνεται όσο αυξάνεται και το σωματικό βάρος.
Το κάπνισμα έχει επιβεβαιωθεί από πληθώρα μελετών σαν επιβαρυντικός παράγοντας στον καρκίνο του στομάχου. Περίπου 18% των γαστρικών καρκίνων έχουν αποδοθεί στο τσιγάρο. Ο κίνδυνος αυξάνεται κατακόρυφα με την αύξηση του βάρους όπως και αν η καπνιστική συνήθεια διαρκεί πάνω από 10 χρόνια. Οι άνδρες θεωρούνται περισσότερο επιρρεπείς κατά 1, 5 φορά σε σχέση με τις γυναίκες. Το αλκοόλ επίσης μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα για ανάπτυξη όγκου.
Οι άνθρωποι με ιστορικό χειρουργείου στομάχου, κακοήθους αναιμίας ή αχλωρυδρίας έχουν υψηλότερο κίνδυνο κακοήθειας. Η κακοήθης αναιμία είναι μια σοβαρή ασθένεια, η οποία μειώνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και δημιουργείται από την αδυναμία του στομάχου να απορροφήσει την βιταμίνη Β12. Αχλωρυδρία είναι η έλλειψη υδροχλωρικού οξέος ανάμεσα στα γαστρικά υγρά, το οποίο βοηθά την πέψη της τροφής.
