Οι συμπληρωματικές θεραπείες (complementary therapies) ανακουφίζουν τα συμπτώματα των ογκολογικών ασθενών, βελτιώνουν τη φυσική και ψυχολογική τους κατάσταση και ενισχύουν την αντοχή τους στη θεραπεία. Μη επεμβατικές, μη φαρμακευτικές ή ήπια φαρμακευτικές, δεν αντικαθιστούν τις κύριες θεραπείες αλλά τις συμπληρώνουν. Όλες οι συμπληρωματικές θεραπείες πρέπει να εγκρίνονται από την ογκολογική ομάδα του ασθενή για την αποφυγή αλληλεπιδράσεων ή παρενεργειών.
Οι κύριες κατηγορίες που αναγνωρίζονται διεθνώς είναι:
Διατροφική Υποστήριξη και Συμβουλευτική
Η διατροφική υποστήριξη είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού και της καχεξίας, που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής αλλά και την αντοχή στη θεραπεία. Μειώνει την τοξικότητα των θεραπειών, βελτιώνει την ανοχή του ασθενή και ενισχύει τη μυϊκή μάζα. Ο τακτικός διατροφικός έλεγχος είναι απαραίτητος για όλους τους ογκολογικούς ασθενείς: παρεμβάσεις ποικίλουν ανάλογα με τις ανάγκες τους.
- Διατροφικά Συμπληρώματα από το Στόμα. Συμπληρώματα υψηλής πρωτεϊνικής ή θερμιδικής περιεκτικότητας, αντιμετωπίζουν την απώλεια βάρους ή τη μειωμένη όρεξη.
- Εντερική ή Παρεντερική Διατροφή. Εφαρμόζεται σε ασθενείς με σοβαρό υποσιτισμό, ιδιαίτερα μετά από χειρουργείο ή στο στάδιο της παρηγορητικής φροντίδας.
- Διατροφική Συμβουλευτική: Προσαρμόζει τη διατροφή ώστε να αντιμετωπισθούν παρενέργειες όπως ναυτία, αλλαγές γεύσης ή πρώιμος κορεσμός.
Άσκηση και Φυσικοθεραπεία
Η άσκηση διατηρεί τη μυϊκή μάζα, ενισχύει τη φυσική αντοχή, μειώνει τον κίνδυνο σαρκοπενίας και βελτιώνει την ποιότητα ζωής ενώ παράλληλα βελτιώνει την ψυχική υγείας. Η παρέμβαση καθορίζεται από τις ιδιαίτερες ανάγκες του ογκολογικού ασθενή.
- Αερόβια Άσκηση. Περπάτημα ή ποδηλασία χαμηλής έντασης βελτιώνουν την καρδιαγγειακή υγεία.
- Ασκήσεις Ενδυνάμωσης. Οι ασκήσεις ελαφράς αντίστασης διατηρούν τη μυϊκή μάζα, ιδιαίτερα μετά το χειρουργείο.
- Φυσικοθεραπεία. Αποκαθιστά την κινητικότητα και συμβάλει στη διαχείριση του πόνου.
Οξυγονονο-οζονοθεραπεία
Ενισχύει την οξυγόνωση των ιστών, υποστηρίζει το ανοσοποιητικό και μειώνει τις παρενέργειες των συμβατικών θεραπειών (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, χειρουργείο). Με αντιοξειδωτική δράση, μειώνει τις φλεγμονές.
Μεγάλη αυτομετάγγιση. Μειώνει τις παρενέργειες ορμονοθεραπείας και χημειοθεραπείας, ιδιαίτερα την κόπωση και την κακουχία.
Πρωκτική εμφύσηση. Οξυγονώνει τους ιστούς, μειώνει τις τοπικές παρενέργειες της ακτινοθεραπείας, ιδιαίτερα στον καρκίνο προστάτη και στον καρκίνο εντέρου.
Τοπικές υποδόριες εφαρμογές. Με αναλγητική δράση ενώ λειτουργούν επουλωτικά στις πληγές.
Ψυχολογική Υποστήριξη και Τεχνικές Χαλάρωσης
Η ψυχολογική υποστήριξη αντιμετωπίζει άγχος και κατάθλιψη ενώ διαχειρίζεται τη συναισθηματική επιβάρυνση του ογκολογικού ασθενή, βελτιώνοντας τη συμμόρφωσή του στη θεραπεία αλλά και την όρεξή του μειώνοντας τον κίνδυνο καχεξίας.
- Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT). Συμβάλει στη διαχείριση του φόβου ή της κατάθλιψης.
- Διαλογισμός. Μειώνει το στρες και βελτιώνει την ψυχική ευεξία.
- Γιόγκα ή Tai Chi. Συνδυάζουν ήπια κίνηση και χαλάρωση και συμβάλλουν στη μείωση της κόπωσης.
- Ομάδες Υποστήριξης. Προσφέρουν συναισθηματική ενίσχυση μέσα από την ανταλλαγή εμπειριών.
Βελονισμός και Συναφείς Τεχνικές
Βελονισμός και συναφείς τεχνικές αυξάνουν την όρεξη-άρα μειώνουν το ενδεχόμενο εμφάνισης υποσιτισμού – και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του ογκολογικού ασθενή.
- Βελονισμός. Μειώνει τη ναυτία και τον εμετό που προκαλεί η χημειοθεραπεία αλλά και τον πόνο μετά το χειρουργείο ή την ακτινοθεραπεία.
- Ακουπρέσιον. Μη επεμβατική εναλλακτική τεχνική με παρόμοια οφέλη.
Μασάζ και Χειροπρακτική
Ανακουφίζει από τον πόνο και το στρες, χαλαρώνει τον ογκολογικό ασθενή βελτιώνει την ποιότητα ύπνου του και ενισχύει την ψυχική και φυσική αντοχή του.
- Θεραπευτικό Μασάζ. Μειώνει τον πόνο, την κόπωση και το άγχος, ιδιαίτερα μετά από ακτινοθεραπεία.
- Χειροπρακτική (ήπια). Σε επιλεγμένες περιπτώσεις διαχειρίζεται τον μυοσκελετικό πόνο.
Συμπληρώματα Διατροφής
Υποστηρίζουν διατροφικά τον ασθενή, συμβάλουν στη διατήρηση του βάρους και της μυϊκής μάζας του, μειώνοντας τον κίνδυνο υποσιτισμού. Ωστόσο πρέπει να χορηγούνται με προσοχή για τον φόβο αλληλεπιδράσεων και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη της επιστημονικής ομάδας που φροντίζει τον ογκολογικό ασθενή.
- Ωμέγα-3 Λιπαρά Οξέα. Μειώνουν τη φλεγμονή που σχετίζεται με την καχεξία.
- Πρωτεϊνικά Συμπληρώματα. Ενισχύουν τη μυϊκή μάζα, ιδιαίτερα μετά από χειρουργείο.
- Βιταμίνη D: Υποστηρίζει την υγεία των αστών, πολύ σημαντικό δεδομένο για ασθενείς με μακροχρόνιες θεραπείες.
Μουσικοθεραπεία και Τέχνη/Θεραπεία
Η μουσικοθεραπεία και γενικότερα η Τέχνη συμβάλει στη συναισθηματική έκφραση του ογκολογικού ασθενή αλλά και στη συναισθηματική του ανθεκτικότητα, μειώνει το στρες και ενισχύει την ψυχική του υγεία.
- Μουσικοθεραπεία. Η μουσική μειώνει το άγχος και βελτιώνει τη διάθεση.
- Τέχνη-Θεραπεία. Ζωγραφική ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες βοηθούν στην έκφραση των συναισθημάτων του ογκολογικού ασθενή.
