Παρενέργειες ακτινοθεραπείας

Ποιες είναι οι παρενέργειες ακτινοθεραπείας και ποια η αντιμετώπισή τους;

Η ακτινοθεραπευτική αγωγή (ακτινοθεραπεία) είναι μια από τις πολύ βασικές θεραπευτικές μεθόδους που εφαρμόζονται σε διάφορες νεοπλασίες του σώματος και του εγκεφάλου σε συνδυασμό με τη χειρουργική ή και τη χημειοθεραπευτική αγωγή. Ο επερχόμενος θάνατος των κυττάρων, καρκινικών αλλά και φυσιολογικών, οφείλεται σε βλάβες που προκαλούνται από την ακτινοβολία στο DNA του πυρήνα τους, και έχει σαν επακόλουθο την απώλεια της ικανότητάς τους προς αναπαραγωγή ή τη δυνατότητα της επιδιόρθωσης των βλαβών τους.

Εξατομικευμένο σχήμα (ακτινοθεραπεία)

Το ακτινοθεραπευτικό σχήμα (ακτινοθεραπεία) που εφαρμόζεται εξατομικεύεται ανά ασθενή ή ανά νόσο ή περιοχή αυτής με βασικό γνώμονα την διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ του ωφέλιμου θεραπευτικού αποτελέσματος και των προκαλούμενων ακτινικών βλαβών ή παρενεργειών. Το θεραπευτικό αποτέλεσμα μεταφράζεται σε τοπικό έλεγχο της νόσου, με συνέπεια την αύξηση της επιβίωσης και ελεγχόμενες παρενέργειες τόσο πρώιμες όσο και όψιμες.

Επίπεδα ανοχής (ακτινοθεραπεία)

Με της νέας τεχνολογίας στοχευμένες θεραπείες που επιτυγχάνουν μεγάλη δόση ακτινοβολίας (ακτινοθεραπεία) στην περιοχή του όγκου με μεγάλη ακρίβεια, περιορίζεται στο ελάχιστο η επίδραση των υγειών ιστών από την ακτινοβολία έτσι διασφαλίζεται η δόση που λαμβάνουν, διασφαλίζεται η διατήρηση των υγειών ιστών σε άρτια κατάσταση εφ’ όσον η δόση της ακτινοβολούμενης περιοχής ή και των ευαίσθητων οργάνων δεν υπερβαίνει τα επίπεδα ανοχής τους.

Τα επίπεδα ανοχής του κάθε οργάνου, σύμφωνα με την έκταση τους, η οποία είναι εκτεθειμένη στην ακτινοβολία (ακτινοθεραπεία), έχουν με σαφήνεια καταγραφεί. Κατά το σχεδιασμό της ακτινοθεραπείας με την ανάλογη μελέτη των ιστιογραμμάτων περιορίζουμε την έκταση και την ένταση της έκθεσής τους σε αυτή. Αυτό μπορεί να γίνει είτε ελέγχοντας τα ιστιογράμματα ή προσδιορίζοντας τους περιορισμούς εξ’ αρχής, ανάλογα με τη δόση στην οποία επιτρέπουμε να εκτεθούν τα ευαίσθητα όργανα.

Συμπτώματα (ακτινοθεραπεία)

Τα συμπτώματα των εκτεθειμένων στην ακτινοβολία (ακτινοθεραπεία) υγειών ιστών, εξαρτώνται από:

Το σύστημα το οποίο ακτινοβολείται
Την έκταση του οργάνου η οποία βρίσκεται μέσα στο ακτινοβολούμενο πεδίο
Τη δόση της θεραπείας
Το συνδυασμό ή όχι με χημειοθεραπεία
Το συνδυασμό με άλλους χειρισμούς και ιδιαίτερα με το χειρουργείο.

Οξείες ακτινικές αντιδράσεις είναι εκείνες οι οποίες εμφανίζονται κατά τις πρώτες εβδομάδες της θεραπείας (ακτινοθεραπεία). Εμφανίζονται σαν βλεννογονίτιδα, μυελοκαταστολή, απόπτωση των τριχών, κόπωση, ανορεξία. Εξαρτώνται από το μέγεθος της ημερήσια δόσης, το συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία και υποχωρούν μερικές εβδομάδες μετά τη συμπλήρωση της ακτινοθεραπευτικής αγωγής.

Έχει μεγάλη σημασία κατά την περίοδο αυτή να ληφθούν προληπτικά μέτρα για την καθυστέρηση της εμφάνισης ή την εμφάνισή τους σε χαμηλότερο βαθμό έντασης των ανεπιθύμητων επιδράσεων της ακτινοβολίας, η στήριξη του οργανισμού όπως επίσης και η πρώιμη αντιμετώπισή τους έτσι ώστε να μην ταλαιπωρηθεί ο ασθενής. Η αρνητική επίδραση των παρενεργειών, πέρα από την ταλαιπωρία του ασθενούς και τα συμπτώματα που προκαλεί, μπορεί να αναγκάσει σε διακοπή της θεραπείας (ακτινοθεραπεία) το οποίο θα έχει πιθανόν και επίπτωση στο τελικό αποτέλεσμα. Συνήθως οι οξείες παρενέργειες είναι ανατάξιμες και πολλές φορές με τα μέσα που διαθέτουμε εμφανίζονται σε πάρα πολύ ελαφριά μορφή.