Είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το συχνότερο κακοήθες νεόπλασμα των γυναικών στον δυτικό κόσμο;
Πράγματι. Μία στις 12 Ελληνίδες θα εμφανίσει τη νόσο κάποια στιγμή στη ζωή της. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις γυναίκες που γεννιούνται σήμερα, 1 στις 9 θα νοσήσει κάποια στιγμή στη ζωή της.
Ποια ηλικιακή ζώνη είναι η πιο επικίνδυνη για την εμφάνιση της νόσου;
Οι περισσότερες περιπτώσεις παρουσιάζονται μετά τα 50. Μόνο 5% των περιπτώσεων εμφανίζεται σε γυναίκες ηλικίας κάτω των 35 ετών.
Υπάρχουν παράγοντες αύξησης της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου του μαστού;
Ναι, το οικογενειακό ιστορικό παίζει σημαντικό ρόλο. Αν δηλαδή υπάρχει μια συγγενής πρώτου βαθμού (μητέρα, αδελφή ή κόρη) με καρκίνο του μαστού, σχεδόν διπλασιάζει τον κίνδυνο ανάπτυξής του.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευθούμε;
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού. Αν διαγνωστεί έγκαιρα, αυξάνονται οι πιθανότητες πλήρους αποθεραπείας ενώ βελτιώνεται σημαντικά και η ποιότητα ζωής της ασθενούς. Τονίζω και πάλι ότι ο καρκίνος μαστού έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες ίασης εάν υπάρξει έγκαιρη διάγνωση.
Ποιες είναι οι εξετάσεις στις οποίες πρέπει να υποβληθούμε;
Κατ’ αρχήν να τονίσω ότι όσο πιο καλά γνωρίζει η ίδια η γυναίκα τους μαστούς της, τόσο πιο εύκολα και έγκαιρα μπορεί να ανακαλύψει τα σημεία κάποιας πάθησης. Απαιτείται λοιπόν οπωσδήποτε αυτοεξέταση των μαστών από την ίδια τη γυναίκα, μαστογραφία αλλά και κλινική εξέταση του μαστού από το γιατρό. Ιδιαίτερα αξία έχει ο τακτικός, ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία μετά το 40ό έτος της ηλικίας. Οι άλλες απεικονιστικές εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα μαστών ή η μαγνητική μαστογραφία είναι συμπληρωματικές στη βασική εξέταση που είναι η μαστογραφία. Προσοχή! Ο τακτικός μαστογραφικός έλεγχος σώζει στη δεκαετία τη ζωή μιας γυναίκας από τις 400 που παρακολουθούνται.
Γιατί αν και έχει μειωθεί η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού κατά 40% – 45% παρατηρείται αύξηση της συχνότητας εμφάνισης της νόσου κυρίως σε πρώιμα στάδια;
Αυτό οφείλεται στην ευρεία ενημέρωση των γυναικών, με αποτέλεσμα να εντατικοποιηθεί ο προληπτικός έλεγχος.
Ποια καλά νέα φέρνει η ακτινοθεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού;
Η ακτινοθεραπεία συμβάλλει καθοριστικά στη διατήρηση του μαστού γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο, όπως επίσης και στην βελτίωση της επιβίωσής τους. Από τα μέσα του ’80 έχουν αναπτυχθεί χειρουργικές τεχνικές διατήρησης του μαστού. Οι γυναίκες δεν είναι υποχρεωμένες πλέον να υποστούν ψυχολογικά και αισθητικά μία ολική μαστεκτομή, καθώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι αρκεί μετά την πλήρη αφαίρεση του όγκου να υποβληθούν σε σωστή ακτινοθεραπεία, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην αποστείρωση της περιοχής όπου διαγνώστηκε ότι υπάρχει πρόβλημα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέες τεχνικές ακτινοθεραπείας, οι οποίες σε συνδυασμό με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας έχουν απαλείψει τις δυσάρεστες παρενέργειες του παρελθόντος. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι ένα χρόνο μετά, ο μαστός δεν διαφέρει αισθητικά ή ψηλαφώντας τον από έναν υγιή μαστό.
Εσείς, πώς συμβάλλετε στην υπόθεση της πρόληψης στον καρκίνο του μαστού;
Με την εφαρμογή Mastos, την πρώτη ελληνική εφαρμογή του είδους, που έχει σκοπό να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τις Ελληνίδες σχετικά με τον καρκίνο του μαστού. Διδάσκει στις γυναίκες την σωστή τεχνική αυτοεξέτασης του στήθους με απλά κατανοητά βήματα και σχετικές εικόνες, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στα σημάδια της νόσου αλλά και στο τι πρέπει να προσέχουν. Επιπλέον περιέχει σύντομο εκπαιδευτικό video για την πληρέστερη κατανόηση της τεχνικής της αυτοεξέτασης. Είναι μία εφαρμογή η οποία ήδη έχει βραβευθεί γιατί πραγματικά βοηθά τις γυναίκες.
Πώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι γυναίκες την εφαρμογή προς όφελός τους;
Μέσω της εφαρμογής οι γυναίκες έχουν την δυνατότητα να θέσουν υπενθυμίσεις, για την μηνιαία συνιστώμενη αυτοεξέταση των μαστών τους, και τη μαστογραφία τους. Σε τακτά χρονικά διαστήματα η γυναίκα λαμβάνει στο κινητό της σχετική ειδοποίηση, ώστε να ενσωματώσει στην καθημερινότητά της τον τακτικό προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού, που μπορεί να της σώσει τη ζωή.
Καρκίνος τραχήλου της μήτρας
Και από τον καρκίνο του μαστού στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, που είναι ο δεύτερος πιο κοινός τύπος καρκίνου στις γυναίκες παγκοσμίως (μετά τον καρκίνο του μαστού).
Πράγματι, δυο στις εκατό Έλληνιδες θα προσβληθούν από καρκίνο τράχηλου μήτρας στη διάρκεια της ζωής τους. Ωστόσο πρέπει να τονίσω ότι και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, όπως ο καρκίνος του μαστού προλαμβάνεται και θεραπεύεται αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως.
Τι πρέπει να κάνουμε;
Η γυναίκα δεν έχει τη δυνατότητα αυτοεξέτασης, όπως στον καρκίνο του μαστού. Ωστόσο η γυναικολογική εξέταση, επισκόπηση και ψηλάφηση παρέχει εύκολα διάγνωση με τη λήψη επιχρίσματος από την περιοχή. Μιλώ για το γνωστό σε όλους Pap-test (δοκιμασία Παπανικολάου) με το οποίο διαπιστώνεται αν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα. Όλες οι γυναίκες, με την έναρξη των ερωτικών τους επαφών, πρέπει να κάνουν κάθε χρόνο Pap-test, που είναι μία εξέταση απλή και χαμηλού κόστους. Δεν υπάρχουν επομένως δικαιολογίες για να την αμελούμε.
Πού οφείλονται οι περισσότερες αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας;
Σε καλοήθεις παθήσεις, όπως φλεγμονές (τραχηλίτιδες), φυματίωση ή κονδυλώματα. Η διάγνωση δυσπλασίας ή προκαρκινικής αλλοίωσης μάς δίνει την ευκαιρία να επέμβουμε πρόωρα και αποτελεσματικά, μιας και η εξέλιξή τους σε διηθητικό καρκίνο απαιτεί χρόνια. Η θεραπεία προκαρκινικών σταδίων είναι απλή, ασφαλής, συχνά μη ακρωτηριαστή και συνήθως οδηγεί σε πλήρη ίαση.
Τι λένε οι στατιστικές για τη συμπεριφορά των Ελληνίδων;
Δυστυχώς, μόνο το 20% των Ελληνίδων υποβάλλεται σε ανά έτος προληπτικό έλεγχο.
Να ανησυχούμε ακόμη περισσότερο αν έχουμε κονδυλώματα;
Όντως, στο 95 % των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας ανιχνεύεται η λοίμωξη από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, HPV, που ως γνωστό μεταδίδεται σεξουαλικά. Τα καλοήθη στελέχη του δημιουργούν τα κονδυλώματα, ενώ τα ογκογόνα μεταλλάσσουν το τραχηλικό κύτταρο σε καρκινικό.
Μπορούμε να προφυλαχθούμε από τα κονδυλώματα;
Σε μεγάλο -αλλά όχι απόλυτο- βαθμό με τη χρήση προφυλακτικού που προλαμβάνει τη μετάδοση μιας μόλυνσης που μπορεί να μας κοστίσει πολύ.
Λέγεται ότι το κάπνισμα επιβαρύνει την κατάσταση…
Πολύ σωστά. Έχει βρεθεί ότι οι καρκινογόνες ουσίες του καπνού συσσωρεύονται τοπικά στην τραχηλική βλέννη και αυξάνουν 2 – 4 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ποιοι άλλοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;
Η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών και ο μεγάλος αριθμός κυήσεων και τοκετών.
Είναι αποτελεσματικό το εμβόλιο που εφαρμόζουν πολλές χώρες, σε αγόρια και κορίτσια 7 – 15 ετών και σε γυναίκες 16 – 26 ετών;
Βεβαίως, αλλά η στοχευμένη πρόληψη που προσφέρει το εμβόλιο δεν κάνει λιγότερο σημαντική την «υγιή» σεξουαλική συμπεριφορά και τον τακτικό προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο, μια και τα πρώιμα στάδια της νόσου δεν έχουν καθόλου συμπτώματα.
Τι θεραπευτικές μεθόδους διαθέτουμε για την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;
Πολλές θεραπευτικές μεθόδους, χειρουργικές- ακτινοθεραπευτικές- χημειοθεραπευτικές, ανάλογα το στάδιο της νόσου με όλο και υψηλότερα ποσοστά ίασης. Η πρόληψη όμως είναι η καλύτερη θεραπεία.
ΑΚΟΣ
Στην επιστημονική σας δράση δώσατε κοινωνική διάσταση με την ΑΚΟΣ. Θα μας την συστήσετε;
Είμαστε μια ομάδα επιστημόνων από το χώρο της υγείας και όχι μόνον, που ιδρύσαμε την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής» με το διακριτικό τίτλο «ΑΚΟΣ» με στόχο την ενημέρωση, την πρόληψη και την θεραπεία του καρκίνου.
«Άκος» στα αρχαία ελληνικά σημαίνει θεραπεία. Θεραπεία σώματος και ψυχής. Έχουμε ευθύνη απέναντι στον εαυτό μας και σε όσους αγαπάμε να μεταδώσουμε το μήνυμα της αξίας της πρόληψης.
Για να μιλήσουμε για πρόληψη, μήπως πρώτα πρέπει να συμφιλιωθούμε με τη λέξη… καρκίνος;
Έχετε δίκιο. Ως κοινωνία φοβόμαστε ακόμα και να προφέρουμε τη λέξη καρκίνος. Τον αντιμετωπίζουμε περισσότερο ως μία… κοινωνική κατάσταση και όχι σαν μία νόσο που μπορούμε να νικήσουμε. Όλες αυτές οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που αναπαράγουν με ενοχλούν. Η ΑΚΟΣ θέλει να σπάσει τα δεσμά που δημιουργεί η άγνοια και η προκατάληψη, επιδιώκει να αξιοποιηθούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου οι πρόοδοι της επιστήμης. Όλοι αδιακρίτως, πρέπει να έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση σε ό,τι αφορά στον καρκίνο, στην πρόληψη, στη διάγνωση, στη θεραπεία, στην ανακουφιστική φροντίδα αλλά και στην ψυχολογική στήριξη.
Πραγματοποιείτε Πανελλαδική εκστρατεία με τίτλο: «Σπουδή στο ανθρώπινο σώμα-Πρόληψης έργα»…
Πραγματοποιούμε δράσεις στην ελληνική περιφέρεια για να μιλήσουμε για τη σημασία της πρόληψης. Το σύνθημα που μας εκφράζει απόλυτα στην ΑΚΟΣ είναι το «Αγαπώ και φροντίζω το σώμα μου». Αγαπώ και φροντίζω το σώμα μου, σημαίνει ότι αποβάλλω βλαβερές συνήθειες και υιοθετώ έναν τρόπο ζωής που σέβεται τον οργανισμό μου και τις ανάγκες του. Η πρωτογενής πρόληψη δεν είναι μια λέξη, είναι καθημερινή δράση κα μάλιστα, ενσυνείδητη δράση μια καθημερινή πράξη. Η δευτερογενής πρόληψη είναι υποχρέωση όλων μας, είναι στάση ζωής που μας χαρίζει πολλά και ποιοτικά χρόνια ζωής. Σε πολλές ασθένειες παίζει τεράστιο ρόλο η έγκαιρη διάγνωση. Δεν πρέπει να είμαστε αμέτοχοι. Ο οργανισμός μας «μιλά». Όταν κάτι ανησυχητικό συμβαίνει, μάς δείχνει «σημάδια» που πρέπει να μας θέσουν σε εγρήγορση. Ας μην αγνοούμε τα σήματα κινδύνου που εκπέμπει το σώμα μας. Να επισκεπτόμαστε το γιατρό πριν η κατάσταση φτάσει στο μη περαιτέρω.
Τελικά ο καρκίνος δεν είναι ανίκητος;
Όχι βέβαια! Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη από τους αποθεραπευμένους της νόσου που αυξάνονται με γεωμετρικούς ρυθμούς και ζουν εργάζονται και ονειρεύονται δίπλα μας. Αρκεί η έγκαιρη διάγνωση για να πολλαπλασιάσουμε τις πιθανότητες επιβίωσης του ασθενή. Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Από τους αποθεραπευμένους αντλούμε δύναμη και αισιοδοξία και γι’ αυτό εστιάζουμε σε αυτούς. Σύντομα μάλιστα, η ΑΚΟΣ θα τους προσφέρει – σε μεγάλη εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις αρχές Ιουνίου- το «Ημερολόγιο Αποθεραπείας», ένα συνοδευτικό βιβλιάριο μεταθεραπευτικής παρακολούθησης, με στόχο την εξειδικευμένη και στοχευμένη παρακολούθηση τους.
Ποια ανάγκη σας ώθησε να δηλώσετε κοινωνικά παρούσα;
Οφείλουμε ως επιστήμονες σε μία περίοδο που η κοινωνία επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα της και αναζητά αρχές και αξίες – χαμένες στις δεκαετίες της πλαστής ευμάρειας- να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία μας, να ανακαλύψουμε τον μίτο που μας συνδέει ηθικά και ψυχολογικά με την κοινωνία.
