Η αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του μαστού ήταν επί σειρά δεκαετιών η ριζική μαστεκτομή.
Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού μετά από μαστεκτομή χωρίζονται σε τρεις μεγάλες ομάδες κινδύνου σχετικά με την πιθανότητα εμφάνισης τοπικοπεριοχικής υποτροπής. Χαμηλού κινδύνου ασθενείς είναι εκείνες με όγκους μικρότερους των δυο εκατοστών και χαμηλής επιθετικότητας ή υψηλής διαφοροποίησης και αρνητικούς μασχαλιαίους λεμφαδένες. Η πιθανότητα τοπικής υποτροπής είναι χαμηλή, <10%, και δεν απαιτούν συμπληρωματική ακτινοθεραπεία. Μεσαίου κινδύνου και υψηλού κινδύνου ασθενείς είναι εκείνες που έχουν μεγάλους όγκους ή υψηλής επιθετικότητας ή θετικούς μασχαλιαίους λεμφαδένες. Η πιθανότητα τοπικής υποτροπής είναι υψηλή και χρήζει τοπικοπεριοχικής ακτινοθεραπείας.
Η μετεγχειρητική τοπικοπεριοχική ακτινοθεραπεία μειώνει την πιθανότητα υποτροπής κατά 90% και αυξάνει το προσδόκιμο της επιβίωσης. Ιδιαίτερο όφελος από τη προσθήκη της μετεγχειρητικής ακτινοθεραπείας παρουσιάζουν οι ασθενείς υψηλού κινδύνου και ιδιαίτερα εκείνων με 4 και πάνω θετικούς λεμφαδένες. Τα 3/4 των υποτροπών συμβαίνουν στην πρώτη μετεγχειρητική πενταετία. Παρά ταύτα έχει φανεί ότι στην 15-ετία αποφεύγεται ένας θάνατος από καρκίνο του μαστού για κάθε 5 τοπικές υποτροπές που προλαμβάνονται.
Το όφελος της επιβίωσης ασθενών με μαστεκτομή μετά από ΑΚΘ, με παλαιότερες ακτινοθεραπευτικές τεχνολογίες και τεχνικές, μειωνόταν στη 20-ετία εξαιτίας αυξημένων όψιμων καρδιοαναπνευστικών παρενεργειών. Με την απόσυρση των πηγών Κοβαλτίου και την είσοδο της τεχνολογίας των γραμμικών επιταχυντών υψηλής ενέργειας (MV) φάνηκε το σημαντικό όφελος της ακτινοθεραπείας στην επιβίωση των ασθενών με καρκίνο του μαστού χάρις στα χαμηλά πλέον ποσοστά όψιμων παρενεργειών.
Η αισθητική και η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει από την σωστή και πλήρη ογκολογική αντιμετώπιση των ασθενών. Η προσεκτική και νέας τεχνογνωσίας ακτινοθεραπεία σε συνδυασμό με την κατάλληλη χειρουργική τεχνική οδηγούν σε άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.
Σημαντικός και αναπόσπαστος είναι και η θέση της χημειοθεραπείας στη ριζική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Τα συνδυαστικά θεραπευτικά σχήματα (χειρουργικής ΧΜΘ και ΑΚΘ) κατάφεραν να επιτύχουν υψηλότερα ποσοστά έλεγχου της νόσου και επιβίωσης. Οι λόγοι αυτοί συνεπάγονται υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης και κατά συνέπεια μεγαλύτερη ευθύνη για το θεραπευτικό αποτέλεσμα και τις όψιμες παρενέργειες και απαιτούν τεχνικές υψηλών προδιαγραφών και ασφάλειας.
