Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται στη ριζική θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη περίπου εδώ και έναν αιώνα. Έχουν αναπτυχτεί δυο μέθοδοι για την προσέγγιση του προστάτη αδένα, η κλασσική εξωτερική ακτινοθεραπεία και η ενδοϊστική βραχυθεραπεία. Σύμφωνα με στοιχεία του αμερικάνικου National Cancer Institute (NCI) 60% των ασθενών με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη αντιμετωπίζεται με ακτινοθεραπευτική αγωγή (εξωτερική ή βραχυθεραπεία).
Ένας στους 6 άνδρες διαγιγνώσκεται με καρκίνο του προστάτη. Το 2/3 των ασθενών είναι κατά την διάγνωση από 45-75 ετών. Χάρις στον συστηματικό προσδιορισμό του προστατικού αντιγόνου (PSA) στο 70% των ασθενών η νόσος είναι σε πρώιμο στάδιο στο οποίο το προσδόκιμο επιβίωσης είναι υψηλό. Επομένως η θεραπευτική προσέγγιση προσανατολίζεται σε μεθόδους που προσφέρουν τα καλύτερα άμεσα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα με τις χαμηλότερες παρενέργειες.
Με την είσοδο των γραμμικών επιταχυντών υψηλής ενέργειας, του διορθικού υπερηχογραφήματος και των ειδικών λογισμικών προγραμμάτων καθίσταται εφικτή η τρισδιάστατη προσέγγιση των ορίων του προστάτη αδένα και η σύμμορφη τεχνική κατά την εφαρμογή της εξωτερικής ακτινοθεραπευτικής αγωγής και της βραχυθεραπείας αντίστοιχα.
Η σύμμορφος τεχνική (3D-conformal) έχει σαν σκοπό την ομοιόμορφη κάλυψη του προστάτη αδένα και προστασία των ευαίσθητων οργάνων που γειτνιάζουν, το ορθό και την ουροδόχο κύστη.
Το θεραπευτικό αποτέλεσμα της ακτινοθεραπείας εξαρτάται από τη συνολική δόση επομένως η κλιμάκωση της είναι σημαντική. Η διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία (IMRT) συμβάλει στην διαμόρφωση της δέσμης ακτινοβολίας σύμμορφα στις ανατομικές ιδιαιτερότητες του ασθενούς με τελικό σκοπό την υψηλότερη έκθεση της νόσου στην ακτινοβολία και τη μέγιστη προστασία των πέριξ υγιών ιστών. Η καθημερινή ακριβής στόχευση εξασφαλίζεται με την βοήθεια προηγμένων συστημάτων απεικονιστικά κατευθυνόμενης ακτινοθεραπείας (IGRT), δηλαδή γραμμικούς επιταχυντές με ενσωματωμένο σύστημα ηλεκτρονικής απεικόνισης (EPID) και αξονικό τομογράφο (CBCT) για τον ακριβή τρισδιάστατο προσδιορισμό της ακτινοβουλούμενης περιοχής κατά την διάρκεια της θεραπείας.
Η ενδοϊστική εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων ιωδίου (Ι125), μέθοδος Real Time, πραγματοποιείται σε μια μόνο συνεδρία με χαμηλή νοσηρότητα και συγκρίσιμα μακροπρόθεσμα θεραπευτικά αποτελέσματα με εκείνα της ριζικής προστατεκτομής και της εξωτερικής ακτινοβολίας και επιλέγεται όλο και συχνότερα στη Αμερική και την Ευρώπη για την ριζική αντιμετώπιση του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη.
Σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (εξωκαψική επέκταση της νόσου Gleason-score7), ο συνδυασμός βραχυθεραπείας και σύμμορφης εξωτερικής ακτινοβολίας επιτυγχάνει τα υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης στη δεκαετία (85-90%) σε σύγκριση με κάθε μεμονωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση (40-60%). Τα ποσοστά αυτά προσεγγίζουν εκείνα των ασθενών χαμηλού κινδύνου (95-98%).
Η νοσηρότητα μετά την ακτινοθεραπεία ή βραχυθεραπεία παραμένει χαμηλή και παροδική. Ήπια δυσουρικά συμπτώματα εμφανίζει το 1/3 των ασθενών και εντονότερα λιγότερο από 5%. Αξιοσημείωτη παροδική συμπτωματολογία του ορθού εμφανίζει το 10% των ασθενών ενώ στυτική δυσλειτουργία εμφανίζει λιγότερο από 15%.
Με τη ακτινοθεραπευτική ογκολογική αγωγή ο ασθενής με εντοπισμένο καρκίνο προστάτη χαμηλού ή υψηλού κινδύνου αντιμετωπίζεται αναίμακτα και αποτελεσματικά διατηρώντας την ποιότητα της ζωής του.