Φλεγμονώδεις παθήσεις, λοιμώξεις από τον ιό των κονδυλωμάτων HPV ή του AIDS συσχετίζονται με την εμφάνιση του καρκίνου του πρωκτού. H έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία τους συμβάλλουν καθοριστικά στην πρόληψη του καρκίνου του πρωκτού.
Οι καρκίνος του πρωκτού αντιπροσωπεύει το 3-4 % του συνόλου του καρκίνου στο παχύ έντερο. Τα συμπτώματα που προειδοποιούν για καρκίνο του πρωκτού, συναντώνται και σε άλλες παθήσεις: αιμορραγία, εντοπισμός ψηλαφητής μάζας, έκκριση υγρού, χρόνιος και επίμονος κνησμός, τοπικός πόνος και εξέλκωση. Αυτό έχει ως συνέπεια, συχνά, να εκλαμβάνεται λανθασμένα ως αιμορροΐδα.
Κάθε βλάβη του πρωκτού και κάθε δερματική βλάβη του πρωκτικού στομίου, η οποία δεν επουλώνεται μετά από συντηρητική αγωγή τεσσάρων εβδομάδων, υποβάλλονται σε βιοψία. Κάθε όγκος στην περιοχή του πρωκτού, ιδίως αν είναι σκληρός, επώδυνος και αιμορραγεί, πρέπει να ελέγχεται με πρωκτοσκόπηση (ενδοσκόπηση του πρωκτού) και βιοψία.
Εφόσον η βιοψία επιβεβαιώσει καρκίνο του πρωκτού, ακολουθεί η φάση της σταδιοποίησης, η οποία περιλαμβάνει εκτός από κολονοσκόπηση, αιματολογικές εξετάσεις, αξονικές τομογραφίες CT, μαγνητική τομογραφία MRI, και ποζιτρονιακή τομογραφία PET-CT: με ειδικό υπερηχογράφημα καρκίνου του πρωκτού διακριβώνεται η έκταση και η διείσδυση της κακοήθειας μέσα στους σφιγκτήρες.
HPV στον πρωκτό
Το προφυλακτικό δεν προστατεύει ικανοποιητικά από τη μόλυνση από HPV, σε αντίθεση με την προστασία που προσφέρει από τον ιό HIV (AIDS). Η συχνότητα μόλυνσης του πρωκτού από τον HPV είναι υψηλή (60%) στους ομοφυλόφιλους, Ωστόσο, ο HPV έχει εντοπιστεί και σε ασθενείς χωρίς ιστορικό πρωκτικών επαφών σε άνδρες (12-24%) αλλά και γυναίκες (27-50%). Συχνά, το ανοσοποιητικό ενός υγιούς ανθρώπου καταφέρνει να εξαλείψει τον HPV. Ωστόσο, οι πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι, τα κλύσματα, η μη χρήση προφυλακτικού, το κάπνισμα, η χρήση αλοιφών με κορτιζόνη και η μειωμένη ικανότητα ανοσίας του οργανισμού δυσκολεύουν την απομάκρυνση του HPV από τον πρωκτό.
Ο HPV στον πρωκτό, συχνά δεν γίνεται αντιληπτός: απαιτούνται ειδικές εξετάσεις. Η συχνότερη και πιο γνωστή εκδήλωση του HPV στον πρωκτό είναι τα κονδυλώματα, που ο γιατρός με την εμπειρία του πρέπει ν’ αντιληφθεί ότι δεν είναι αιμορροΐδα.
Ο προληπτικός έλεγχος περιλαμβάνει κυτταρολογική εξέταση του πρωκτού (test-pap) και πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας, προκειμένου να εντοπισθούν προκαρκινικές δυσπλασίες, οι οποίες σε βάθος έως και μία δεκαετία, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του πρωκτού. Οι δυσπλασίες είναι επίπεδες και δεν εντοπίζονται με γυμνό οφθαλμό ή με κολονοσκόπηση αλλά μόνο με πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας. Εάν οι δυσπλασίες διαγνωσθούν έγκαιρα, με τον καυτηριασμό τους αποτρέπουμε το ενδεχόμενο να εξελιχθούν σε καρκίνο. Ο ετήσιος έλεγχος μειώνει θεαματικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πρωκτού γι’ αυτό και απαιτείται ενημέρωση των πολιτών από το κράτος, τους επαγγελματίες υγείας και τους υπεύθυνους φορείς.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα η πρόληψη και η σωστή ενημέρωση, κυρίως ομοφυλόφιλων και οροθετικών, είναι στα σπάργανα, εξαιτίας κοινωνικών «αγκυλώσεων» και ανεπάρκειας των δομών να διαχειριστούν ένα τόσο σημαντικό ζήτημα.
