Δρ Δέσποινα Κατσώχη
Ακτινοθεραπευτής Ογκoλόγος (www.aktinotherapeia.gr)
Αν και η σκωληκοειδής απόφυση, αυτός ο μικρός και λεπτός σωλήνας ο οποίος συνδέεται με το παχύ έντερο, δεν επιτελεί ιδιαίτερα σημαντική λειτουργία, αν εκδηλώσει λοίμωξη ή φλεγμονή, τότε θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι η συχνότερη αιτία για οξεία χειρουργική κοιλίας. Την οξεία φλεγμονή προκαλεί η απόφραξη του αυλού, συνήθως εξαιτίας κάποιου κοπρόλιθου: μπορεί όμως να οφείλεται και σε εντερικά παράσιτα- όπως οι ασκαρίδες- σε υπολείμματα φυτικών ινών ή σπόρων, ακόμη και στην υπερτροφία του ίδιου του λεμφικού ιστού.
Αν και νεότερες μελέτες αναφέρουν ότι η σκωληκοειδής απόφυση παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του εντέρου και του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς περιέχει χρήσιμα μικρόβια τα οποία συμβάλλουν στην αναδημιουργία της χλωρίδας του εντέρου αν για παράδειγμα διαταραχτεί από μια σοβαρή διάρροια. Άλλες μελέτες, έδειξαν ότι η απόφυση παράγει λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού. Πριν διενεργηθούν αυτές οι έρευνες, η επιστημονική κοινότητα συντασσόταν με την άποψη του Δαρβίνου, ο οποίος υποστήριξε ότι η σκωληκοειδής απόφυση είναι εξελικτικό κατάλοιπο ενός μεγαλύτερου οργάνου, του τυφλού εντέρου, που είχαν στο μακρινό παρελθόν οι πρόγονοί μας, οι οποίοι ήταν φυτοφάγοι.
Η σκωληκοειδίτιδα είναι αρκετά συχνή: συχνότερη σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες, αλλά μπορεί να εμφανισθεί σε κάθε ηλικία. Πάντως, είναι γεγονός ότι γενιές Ελλήνων έχουν μεγαλώσει με τον…τρόμο της: είναι ο συνήθης ύποπτος, κάθε φορά που το παιδί θα παραπονεθεί ότι πονά πολύ η κοιλιά του. Δεν είναι τυχαίος αυτός ο φόβος. Ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί άμεσα σε χειρουργική επέμβαση για την εξαγωγή της. Σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος το τοίχωμα του εντέρου να υποστεί διάτρηση και τα κόπρανα να βρουν έξοδο στην κοιλιά, με αποτέλεσμα να προκληθεί περιτονίτιδα, η οποία μπορεί να καταστεί θανατηφόρα.
Τα ένοχα συμπτώματα
Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας- πέρα από τον πόνο- είναι η ανορεξία. Ο πόνος που εκδηλώνεται χαμηλά και δεξιά στην κοιλιά πρέπει να μάς κινητοποιήσει ενώ το πρώτο σύμπτωμα πριν τον πόνο, είναι συνήθως το αίσθημα δυσφορίας κοντά στον αφαλό. Δεν είναι απίθανο, ο πόνος να εκδηλωθεί και σε άλλα σημεία της κοιλιακής χώρας, στο πλάι, ή κοντά στα πλευρά. Οι κάθε είδους κραδασμοί – όπως αυτοί που προκαλούνται για την οδήγηση ή κατά την ποδηλασία- η κίνηση των ποδιών, ο βήχας και το φτάρνισμα, επιδεινώνουν την κατάσταση και προκαλούν μεγαλύτερο πόνο. Ένα ακόμη ένοχο σύμπτωμα είναι το πρήξιμο της κοιλιάς, καθώς τα παραγόμενα αέρια, δεν μπορούν ν’ απελευθερωθούν. Παράλληλα, ο ασθενής μπορεί να ανεβάσει «δέκατα» και να εμφανίσει τάση προς έμετο, η ναυτία αλλά και ρίγη.
Ο πόνος που προκαλεί η σκωληκοειδίτιδα είναι πολύ δυνατός: εκδηλώνεται μέσα σε λίγες ώρες, δηλαδή το επεισόδιο εξελίσσεται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, ο συγκεκριμένος πόνος γίνεται αφόρητος αν πιέσουμε την κοιλιακή χώρα του ασθενούς χαμηλά και δεξιά.
Ο μόνος τρόπος θεραπείας της οξείας σκωληκοειδίτιδας και των επιπλοκών της, είναι η χειρουργική επέμβαση, είτε με κλασσική “ανοικτή” τομή είτε λαπαροσκοπικά. Η διάγνωσή της, άπτεται της κλινικής εμπειρίας του χειρουργού: συχνά οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν βοηθούν στη διάγνωση. Μάλιστα, τα συμπτώματά της είναι παρόμοια με ασθένειες όπως η γαστρίτιδα και η λοίμωξη στο ουροποιητικό και στη χοληδόχο κύστη.
Να σημειωθεί, ότι η θνητότητα που προκαλεί, κυμαίνεται από 0,2 έως 15%: το ποσοστό εξαρτάται από την ηλικία του αρρώστου, αν υπάρξουν επιπλοκές, αν διαγνωσθεί έγκαιρα και βεβαίως αν αντιμετωπισθεί άμεσα χειρουργικά.