Εφαρμογές του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος
στον καρκίνο του παγκρέατος
Το Ενδοσκοπικό Υπερηχογράφημα (EUS) είναι τεχνική που συνδυάζει την ενδοσκόπηση με την υπερηχογραφία μέσω ειδικών ενδοσκοπίων στην άκρη των οποίων είναι προσαρμοσμένος ηχοβολέας που αποδίδει υψηλής ανάλυσης εικόνες. Επιπρόσθετα, παρέχει τη δυνατότητα καθοδηγούμενης λήψης, με ειδικά σχεδιασμένες λεπτές βελόνες, υλικού (κυτταρολογικού και ιστολογικού) από τις απεικονιζόμενες βλάβες (EUS-FNA).
Μια από τις κύριες εφαρμογές του EUS είναι στη διαγνωστική προσέγγιση κακοήθων νεοπλασμάτων του παγκρέατος. Πιο συγκεκριμένα, προσφέρει στην ανίχνευση παγκρεατικών μαζών, τον χαρακτηρισμό τους με ηχομορφολογικά κριτήρια και την τοπική σταδιοποίηση και κατ’ επέκταση την αξιολόγηση της εξαιρεσιμότητάς τους. Αξίζει να αναφερθεί, πως η ευαισθησία του στην ανίχνευση παγκρεατικών μαζών φτάνει το 93-95%, ενώ υπερτερεί άλλων τεχνικών σε όγκους μικρότερους των 2 εκ. Βέβαια, με βάση τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες, εξέταση εκλογής για τη σταδιοποίηση του καρκίνου του παγκρέατος και την ταξινόμησή του σε χειρουργικά εξαιρέσιμο, μη εξαιρέσιμο και τοπικά προχωρημένο/οριακά εξαιρέσιμο, αποτελεί η αξονική τομογραφία με ειδικό παγκρεατικό πρωτόκολλο.
Σημαντική στη διαγνωστική προσέγγιση του καρκίνου παγκρέατος είναι η υπό EUS κατευθυνόμενη λήψη υλικού με βελόνη (EUS-FNA) που επιτρέπει την κυτταρολογική/ιστολογική ταυτοποίησή του (ευαισθησία 90%, ειδικότητα 96%). Η μέθοδος υπερτερεί σε διαγνωστική ακρίβεια και ασφάλεια της CT-FNA, ενώ η παρουσία on site Κυτταρολόγου (όπως συμβαίνει στο δικό μας Κέντρο) αυξάνει περαιτέρω την απόδοσή της.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί η συνεισφορά του EUS στην αξιολόγηση κυστικών νεοπλασμάτων του παγκρέατος και την αναζήτηση τυχόν «ανησυχητικών» χαρακτηριστικών τους, καθώς και η χρήση του στο screening ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη κακόηθειας στο πάγκρεας.
Τέλος, αναδύονται και εφαρμογές EUS-βασιζόμενων τεχνικών στην θεραπευτική/παρηγορητική αντιμετώπιση ασθενών με καρκίνο παγκρέατος. Μεταξύ αυτών, είναι η παροχέτευση των χοληφόρων όταν η ERCP είναι αδύνατη, η έγχυση τοπικών αναλγητικών και αναισθητικών ουσιών (νευρόλυση κοιλιακού πλέγματος) και η τοπική χορήγηση χημειοθεραπείας ή/και βραχυθεραπείας.
Αθανάσιος Σιούλας, Ηλίας Σκοτινιώτης
Γ’ Γαστρεντερολογική Κλινική, ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ
